Halifeliğin kaldırılmasının arka planı
Lozan‘da İngiltere’nin koştuğu ve müzâkerelerin kesilmesine sebep olan üç şarttan biri halifeliğin kaldırılması idi (Diğerleri Bolşevikliğin yasaklanması ve Musul’a girilmemesi idi.) İsmet Paşa Türkiye’ye dönüp, olup biteni Eskişehir’de trende buluştuğu Mustafa Kemal’e anlattı. Ankara şartları kabule yanaştı. Tam bu sırada İngiltere’nin adamı olduğunda şüphe bulunmayan İsmailî mezhebinin imamı Ağa Han, sanki Sünnî halifeyi metbu tanıyormuş gibi, Ankara’ya mektup yazdı ve halifenin siyasî gücünün arttırılmasını istedi. Mektup İstanbul gazetelerinde neşredildi. Ankara’nın bahanesi bu oldu. Lozan, Temmuz 1923‘te imzalandı. Ankara, 3 Mart 1924 tarihli kanunla halifeliği kaldırdı. Halkın reaksiyonundan çekinerek hanedanı topyekûn sürgün etti. İngiliz parlamentosu, ancak bundan sonra Lozan’ı tasdik etti. Ekim 1923‘e kadar da İstanbul’u boşaltmadı.
İslâm dünyasında büyük infialle karşılanan bu hâdise üzerine, Mısır Meliki Fuad ve Mekke Şerifi Hüseyn halifeliği kendi şahıslarında ihya etmek istediyse de, gerek Müslümanların hüsnü kabul göstermemesi, gerekse İngiltere’nin engellemeleri sebebiyle bir şey elde edemedi. Dünya Müslümanları tarafından birkaç defa toplanan Hilâfet Şûrâsı‘nda da netice çıkmadı. Böylece İslâm tarihinin bu en eski müessesesi tarihe karışmış oldu.
KAYNAK:Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
ekrem.ekinci@tg.com.tr
05 Aralık 2012 Çarşamba
Lozan‘da İngiltere’nin koştuğu ve müzâkerelerin kesilmesine sebep olan üç şarttan biri halifeliğin kaldırılması idi (Diğerleri Bolşevikliğin yasaklanması ve Musul’a girilmemesi idi.) İsmet Paşa Türkiye’ye dönüp, olup biteni Eskişehir’de trende buluştuğu Mustafa Kemal’e anlattı. Ankara şartları kabule yanaştı. Tam bu sırada İngiltere’nin adamı olduğunda şüphe bulunmayan İsmailî mezhebinin imamı Ağa Han, sanki Sünnî halifeyi metbu tanıyormuş gibi, Ankara’ya mektup yazdı ve halifenin siyasî gücünün arttırılmasını istedi. Mektup İstanbul gazetelerinde neşredildi. Ankara’nın bahanesi bu oldu. Lozan, Temmuz 1923‘te imzalandı. Ankara, 3 Mart 1924 tarihli kanunla halifeliği kaldırdı. Halkın reaksiyonundan çekinerek hanedanı topyekûn sürgün etti. İngiliz parlamentosu, ancak bundan sonra Lozan’ı tasdik etti. Ekim 1923‘e kadar da İstanbul’u boşaltmadı.
İslâm dünyasında büyük infialle karşılanan bu hâdise üzerine, Mısır Meliki Fuad ve Mekke Şerifi Hüseyn halifeliği kendi şahıslarında ihya etmek istediyse de, gerek Müslümanların hüsnü kabul göstermemesi, gerekse İngiltere’nin engellemeleri sebebiyle bir şey elde edemedi. Dünya Müslümanları tarafından birkaç defa toplanan Hilâfet Şûrâsı‘nda da netice çıkmadı. Böylece İslâm tarihinin bu en eski müessesesi tarihe karışmış oldu.
KAYNAK:Prof. Dr. Ekrem Buğra Ekinci
ekrem.ekinci@tg.com.tr
05 Aralık 2012 Çarşamba
Yorumlar