Osman Pazvandoğlu, Vidin âyanı (?, 1758 - Vidin 1807). Babası Ömer Ağa, 1736-1739 Osmanlı - Avusturya savaşlarına katıldı.
Gösterdiği başarılara
karşılık Vidin yakınlarında iki köy kendisine
tımar olarak verildi, Vidin
âyanlığına yükseldi. Keyfî ve kanunsuz davranışları üzerine Vidin’i terk etmesi
emredildi; fakat Ömer Ağa bu emri dinlemedi ve idam edilerek öldürüldü. Osman,
babasının yakalandığı sırada Vidin’den kaçarak kurtuldu. Sonra bazı
gönüllülerin başında osmanlı-avusturya savaşlarına katıldı. Tamışvar ve
Hermanstadt’a akınlar yaptı (1789). Bunun üzerine babasının Vidin'deki malları
kendisine geri verildi. Fakat bir süre sonra Osman devlete isyan etti ve kısa
zamanda Vidin
yamaklarının başına geçti.
Rumeli’deki âsiler ve
isyancılarla birleşti. Türkler, amavutlar ve bulgarlardan meydana gelen büyük
bir kuvvet toplandı. Vidin
kalesini tahkim etti. Belgrad yamaklarına yardım etti ve onları Belgrad
muhafızı Mustafa Paşayı öldürmeğe teşvik etti. Osman’m bu davranışları
karşısında Gürcü Osman Paşa onu ortadan kaldırmakla görevlendirildi. Ama Gürcü
Osman Paşanın Vidin’e yaptığı saldırı başarısızlıkla sonuçlandı (1795). Kış
yaklaştığı için Vidin
kuşatması kaldırıldı. Bunun üzerine Pazvandoğlu Babıâli’ye, Belgrad yamaklarına
yardım etmeyeceğini bildirdi ve affedildi. İstediği vezirlik rütbesi
verilmeyince yeniden isyan etti. Kırcalı âsi reislerinden Macar Ali, Kambur
İbrahim, Çıtak Veli, Kara Feyzi, Kara Mustafa ile Korco ve Kondo gibi bulgar
çetecileri onun emrine girdiler.
Pazvandoğlu, emrindeki
bu kuvvetlerle Tuna ırmağı kıyılarını, Niğbolu, Ziştoy, Rusçuk, Varna , Niş
ve Sofya’yı ele geçirdi. Adamlarını müsellem ve muhassıl olarak bu şehirlere
tayin etti. Kaptanıderya Küçük Hüseyin Paşa, Pazvandoğlu’nun isyanını
bastırmakla görevlendirildi; 120 000 kişilik bir ordu ve bir ince
donanmanın başında Vidin üstüne yürüdü.
Pazvandoğlu da Vidin kalesine iki yıllık erzak depo ederek 12 000 askeriyle
savunmaya çekildi. Mayıs 1798’de Vidin
kuşatması başladı. Pazvandoğİu yapılan birçok hücumu püskürttü. Savaşlar devam
ederken Napolyon, Mısır’a saldırdığından Hüseyin Paşa, kuşatmayı kaldırarak
İstanbul’a döndü (1798). Pazvandoğİu da vezirlikle Vidin muhafızlığına tayin edildi. Bir süre
sonra gene isyan ettiğinden vezirliği geri alındı. Pazvandoğİu, Eflak’a asker
çıkararak Bükreş’i almak istedi; Belgrad yamaklarına yardım etti. İsyan
bastınlamadığından vezirliği geri verilerek yeniden Vidin muhafızı tayin edildi. Bundan sonra
Osmanlı devleti ile iyi geçindi.
Bu sırada Saraydaki durum.
III.Selim zamnında rumeli taraflarında ayaklanma çıkarmıştır. III.Selim amacası I.Abdulhamit zamanında serbest bir şekilde büyümüştü. I.Ahmet’ten sonra genelde padişahlar kafes hayatı yaşıyorlardı ve psikolojik olarak çok yıpranıyorlardı. Fakat III.Selim amcası I.Abdulhamit sayesinde kafes hayatı yaşamamış özgürce büyümüştü.
Bu süre zarfında ülkenin geleceği için neler yapılabileceğini sürekli düşünüyordu. Genç yaşta 27 yaşlarında başa geçti. Son senelerde ya çocuk başa geçiyordu yada yaşlılar başa geçiyordu. Başa geçmesi ile yeniliklere hız verdi. Nizami cedit ordusunu kurdu.Bunun için yeni bir hazine oluşturdu. Yeniçeriler kendilerine rakip geldiği için son derece rahatsızdı. Bunun yanında halkta vergilerden bunalmıştı.Savaşlar sürekli kaybediliyordu.Uzak vilayetler başlarına buyruk hareket ediyorlardı
Bu sıralarda Babası gibi isyancı olan Pazvandoğlu çıkar.Önüne gelen şehirleri yakar yıkar.Yanına kendisi gibi büyük bir kalabalık toplar. Köroğlunu örnek alır . Kendince adalet dağıtır.Yargılama yapar.Hatta atama yapar.
Padişah bu ayaklanmayı bastıracak gücü kendisinde bulamaz çünkü yeniçeriler tarafından hiç destek görmemektedir.Hakkınca ölüm fermanı çıkartılır.
Osman Pazvandoğlu, Vidin âyanı (?, 1758 - Vidin 1807). Babası Ömer Ağa, 1736-1739 Osmanlı - Avusturya savaşlarına katıldı. |
Yorumlar